Newyddion

Eglwys Llanbadarn Fawr

Organyddion yn Diddanu

Datganiad ar yr Organ – Sadwrn 17.08.2024

Roedd prynhawn arbennig i’w fwynhau wrth i bedwar o’n horganyddion wnaeth ddatganiad ar yr offeryn gyda’u detholiad llydan o fiwsig. Rhoes William Davies, Ian Rees, Euryn Jones a Daniel Smith o’u hamser a’u doniau er mwyn diddanu cynulleidfa oedd yn werthfawrogol iawn o bob un ohonynt. Arwydd o hyn oedd y cymeradwyo brwd a ddilynodd bob rhan y datganiad.

Gwnaeth Canon Andrew Loat ddiolch iddynt i gyd ar ran y gynulleidfa, ac wedyn roedd amser ymlacio a chymdeithasu yn Neuadd yr Eglwys dros baned a lluniaeth ysgafn.

Cymun Bendigaid a Bore Coffi.

Dydd Mercher 06. 11. 2024. 10.30yb – Cymun Bendigaid yn yr Eglwys.

11.00yb Coffi / Clonc yn Neuadd yr Eglwys.

Urddo yn Offeiriad

Ar Ŵyl Enedigaeth Sant Ioan Fedyddiwr, 24ain o Fehefin 2023, yn y Gadeirlan yn Nhyddewi, fe ordeiniwyd un fenyw yn Ddiacon ac fe gafodd pedwar person eu hordeinio’n Offeiriad gan yr Archesgob Cymru, y Parchedicaf Andrew John. Er mawr lawenydd i ni, roedd y Parchedig Nicholas Bee ymhlith y pedwar Offeiriad newydd. Mae Nicholas yn Gurad Cynorthwyol yn yr Ardal Weinidogaethu hon, sef Bro Padarn, sy’n gynnwys 12 Eglwys i’r Gogledd a’r Dwyrain o Aberystwyth. Mae Nic yn byw yn y Borth ac mae ganddo gyfrifoldeb bugeiliol am y Borth, Llangorwen a Llanfihangel Genau’r-glyn (Llandre) wrth iddo gwblhau ei hyfforddiant a gweithio fel aelod o’r Tîm Gweinidogaethu sy’n gwasanaethu ar draws yr holl AGLl Bro Padarn, dan arweinyddiaeth y Parchedig Ganon Andrew Loat.

Yr Hybarch Hywel Jones

1939 – 2022

Cawsom i gyd sioc enfawr i glywed am farwolaeth Hywel Jones, oedd yn Ficer Llanbadarn Fawr 1979-92 ac yn ogystal Ficer Capel Bangor a Goginan rhwng 1982. Roedd yn Archddiacon Ceredigion o 1990 i 2006. Roedd yn Warden Darllenwyr hefyd am ugain mlynedd gan ddechrau yn 1982. Mae pawb ar draws Bro Padarn yn adnabod ‘yr Archddiacon’, un oedd bob tro yn barod i helpu a defnyddio ei amser hir o wasanaethu i gynnig cyngor i’r rhai oedd yn ei ofyn amdano, ac weithiau heb ei ofyn! Estynnwn ein cydymdeimladau at Anne, ei weddw, a’u plant, Matthew ac Elin a’r holl deulu. Cyn iddo ddod i’r ardal hon roedd Hywel yn Gurad yng Nghaerfyrddin S. Pedr ac wedyn fe benodwyd yn Ficer Cynwyl Gaeo, Llansawel a Thalyllychau. Yn ystod ei waith yn Archddiacon roedd hefyd yn Ficer Llanychaearn gyda Llanddeiniol. Trefnir ei wasanaeth angladd ar Ddydd Mercher 7fed 2022 o Fedi am 1yp yn Eglwys Padarn Sant gyda thraddodiant preifat i’w ddilyn yn yr amlosgfa.

Y Parchedig Fran Croxon-Hall

Roedd yn achlysur llawen ddydd Sadwrn diwethaf pan aeth nifer o blwyfolion i’r Eglwys Gadeiriol Tyddewi i weld y Parchedig Fran Croxon Hall gael ei hordeinio yn Offeiriad gan yr Esgob Joanna. Canon Andrew Loat oedd ymhlith y rhai Offeiriad i roi eu dwylo ar Fran wrth i’r Esgob yn ei hurddo, ac roedd gwenau ar wynebau pawb wrth gafodd un Diacon a chwe Offeiriad newydd eu croesawu gan y gynulleidfa’n curo dwylo. Bydd Fran yn llywyddu yng ngwasanaethau Cymun ddydd Sul 03.07.2022 am 11.15yb yn Llanbadarn ac am 3 o’r gloch yn Ysbyty Cynfyn, lle bydd Andrew yn pregethu. Mae hi’n dal i wasanaethau yn ein plith fel Curad ar draws Plwyf Bro Padarn wrth iddi gwblhau ei hyfforddi.

Teyrnged i Lyn Lewis Dafis

Annwyl gyfeillion

Yn y lle cyntaf, a gaf innau gydymdeimlo â’r perthnasau yn eu galar – ei chwaer Mandy a’r teulu a’i frawd Robert. Rydych chi wedi colli brawd ac ewythr arbennig iawn, a ninnau i gyd wedi colli cyfaill hoff. A gaf fi hefyd gydymdeimlo â thîm bugeiliol Bro Padarn. Rydych chithau wedi colli cydweithiwr gwerthfawr a chyfaill annwyl iawn.

Fe anwyd Lyn ym Mynachlog-ddu, Sir Benfro yn 1960, yn fab i Dai a Sally Davies. Dilynwyd ef yn ddiweddarach gan ei chwaer Mandy a’i frawd Robert. Gweithio fel lengthman i Gyngor Sir Benfro yr oedd ei dad, Dai, yn cadw ffyrdd y sir yn daclus gyda’i dractor a’i offer. Cynorthwyydd cartref, ‘home-help’ oedd ei fam, Sally, ac yn fenyw weithgar iawn yn yr ardal. Cafodd Lyn ei addysg gynnar yn Ysgol Gynradd Mynachlog-ddu, ac wedyn ymlaen i Ysgol y Preseli yng Nghrymych. Oddi yno fe aeth i Goleg y Brifysgol, Aberystwyth, fel yr oedd y pryd hwnnw. Graddio yn y Gymraeg yn 1981, a mynd yn ôl i Sir Benfro am bedair blynedd i weithio gyda Llyfrgell Dyfed yn Hwlffordd. Yn 1985, fe ddychwelodd i Aber i wneud y cwrs mewn llyfrgellyddiaeth, ac wedi blwyddyn mynd yn ôl i fyd llyfrgelloedd cyhoeddus, gan symud y tro hwn i Forgannwg Ganol. Yno roedd o’n llyfrgellydd yn Ysgol Llanharri ac yn gwasanaethu’r canghennau lleol hefyd. Yn 1989, fe’i penodwyd i swydd yn Adran Printiadau, Mapiau a Lluniau y Llyfrgell Genedlaethol, ac yn y Llyfrgell y bu nes iddo adael yn 2014. Fe wnaeth ei gyfraniad mwyaf yn y Llyfrgell pan fu datblygiadau mawr yn y technegau o ddigido deunydd er mwyn ei roi ar y we, a thrwy hynny sicrhau fod y deunydd ar gael yn hwylus i gynulleidfa eang. Fe gymerodd Lyn at y dechnoleg newydd ac fe wnaeth ef a’r timau yr oedd yn gweithio gyda nhw waith gwirioneddol arloesol yn y maes hwn. Fe roddwyd casgliadau gwerthfawr megis lluniau John Thomas, Lerpwl a lluniau Geoff Charles ar y we, ac fe ddilynwyd hynny gan y cynllun i ddigido cyfnodolion. O 2009 tan 2014, Lyn oedd Pennaeth yr Uned Datblygu Digido yn y Llyfrgell. Tra oedd o yn Aberystwyth fe fu’n weithgar gyda sawl mudiad, ac yn gymwynaswr parod i lu o bobl a mudiadau gan gynnwys Cyngor Llyfrau Cymru. Fe fu’n gynghorydd tref am bedair blynedd, ac fe fu’n undebwr llafur brwd ac effeithiol iawn yn y Llyfrgell. Fe olygodd o Tafod y Ddraig, cylchgrawn Cymdeithas yr Iaith Gymraeg am flynyddoedd lawer, fe olygodd o’r Llan, newyddiadur yr Eglwys yng Nghymru, fe fu’n golofnydd teledu i Barn, ac fe gyfrannodd i sawl cyhoeddiad arall megis Cristion. Ond y tu allan i’w waith ei brif ymrwymiad oedd ei weithgarwch yn Eglwys y Santes Fair. Erbyn iddo gyrraedd Aber, roedd y Bedyddiwr o Fynachlog-ddu wedi troi’n eglwyswr brwd a gweithgar. Fe’i trwyddedwyd yn ddarllenydd lleyg, ac roedd ei gyfraniad i Eglwys Fair ac i’r cylch eglwysig ehangach yn un helaeth iawn. Yn 2014 fe adawodd Lyn y Llyfrgell a mynd am flwyddyn i Goleg St Mihangel yn Llandâf i’w hyfforddi’n offeiriad. Fe’i ordeiniwyd yn ddiacon yn 2015 ac yna’n offeiriad yn 2016. Yn haf 2015 fe ddaeth i fyw i Benrhyn-coch, gan wasanaethu yn bennaf yn Eglwys St Ioan, y Penrhyn ac Eglwys St Pedr, Bont-goch, yn rhan o grŵp o bedair eglwys wedi’i ganoli ar Lanbadarn. Ym Mehefin y llynedd fe’i gwnaed yn Weinidog Cynorthwyol yn AW Bro Padarn ac yn ogystal yn Swyddog y Gymraeg a Dwyieithrwydd Esgobaeth Tyddewi, swydd oedd yn ei siwtio i’r dim. Yn wir un o’i weithgareddau olaf oedd rhoi sgwrs sylweddol i staff meddygfeydd lleol i ddangos iddynt beth oedd pwysigrwydd iaith i’r claf.

Mi ydw i am geisio crynhoi fy sylwadau am Lyn o dan dri phennawd: y cefndir ym Mynachlog-ddu, nodweddion Lyn, a chrefydd Lyn. Fe fagwyd Lyn mewn ardal arbennig iawn: y Preselau, gwlad hud a lledrith, un o’r ardaloedd sy’n amlwg ym Mhedair Cainc y Mabinogi; hefyd ardal Merched Beca, ymladdwyr yn erbyn gorthrwm; gwlad y Bedyddwyr, wedi lledu allan o’r fam eglwys yn Rhydwilym, enwad oedd wedi’i nodweddu’n wreiddiol gan amharodrwydd i gydymffurfio mewn byd ac eglwys. Ac wrth gwrs dyma ardal Waldo Williams, un o feirdd Cymraeg mawr yr ugeinfed ganrif. ‘O! Gymru’r gweundir gwrm a’r garn / Magwrfa annibyniaeth barn, / Saif dy gadernid uwch y sarn / O oes i oes. / Dwg ninnau atat: gwna ni’n ddarn / O’th fyw a’th foes.’ Fe gafodd ei fagwraeth yn yr ardal hon ddylanwad cwbl ffurfiannol ar Lyn weddill ei oes. Rwy’n ei gofio yn dweud wrthyf fwy nag unwaith mai un o’r bobl gafodd y dylanwad mwyaf arno oedd Tonwen Adams. Roedd hi’n athrawes arno yn yr ysgol gynradd, roedd hi’n athrawes ysgol sul arno ym Methel, Mynachlog-ddu a hi hefyd oedd yn rhedeg adran ac aelwyd yr Urdd yn y pentref. Roedd hi’n

rhoi ei chyfan i’r plant oedd dan ei gofal. O ran ei syniadau gwleidyddol a chymdeithasol, fe arhosodd Lyn yn gwbl driw i’r hyn a ddysgodd yn ei blentyndod: cariad at Gymru, ei hiaith a’i diwylliant; cariad at heddwch, fel ag a ddangoswyd gan heddychwyr fel Waldo ac R Parri Roberts, gweinidog Bethel am ddeugain mlynedd; cariad at gyfiawnder cymdeithasol, fel yn achos Merched Beca, a’r parodrwydd i ymdrechu drosto. Does dim syndod felly i Lyn fod yn weithgar gyda Chymdeithas yr Iaith Gymraeg, gyda Phlaid Cymru, gyda mudiadau heddwch, a chyda’r undebau llafur. Dyna’r gynhysgaeth a gafodd yn blentyn. ‘Mur fy mebyd, Foel Drigarn, Carn Gyfrwy, Tal Mynydd, / Wrth fy nghefn ym mhob annibyniaeth barn.’

Beth oedd nodweddion cymeriad a phersonoliaeth Lyn? Yn gyntaf roedd ganddo allu meddyliol anghyffredin. Welais i neb oedd yn gallu meistroli hanfodion pwnc mor drwyadl a chyflym â Lyn. Pan oeddech chi’n trafod gwahanol bynciau gydag ef, boed yn grefydd, hanes crefydd, gwleidyddiaeth neu beth bynnag, roedd hi’n amlwg ei fod wedi darllen yn helaeth a beirniadol yn y maes, ac yn glir am ei safbwynt. Ac os holech chi gwestiwn roedd o’n gallu rhoi ateb clir i chi. Mae Mandy ei chwaer yn dweud nad ydi hi’n cofio Lyn yn gwneud fawr ddim gartref ond darllen, a hynny er pan oedd o’n ddim o beth, ac fe barhaodd hynny hyd at y diwedd bron. Roedd ganddo feddwl gwreiddiol, aflonydd, ymchwilgar, meddwl oedd wastad yn chwilio am rywbeth newydd i’w ddeall. Dyna rwy’n credu pam y gwnaeth o gymaint o gyfraniad yn maes digido: roedd o’n faes newydd, cyffrous oedd yn datblygu’n gyflym, ac roedd Lyn wrth ei fodd yn cadw i fyny efo’r datblygiadau diweddaraf, a’u cymhwyso ar gyfer Cymru. Un o ddiddordebau mawr Lyn oedd iaith a ieithoedd. Wrth ddilyn ei radd Gymraeg, fe wnaeth lawer iawn o’r cyrsiau iaith oedd ar gael megis Galeg, Gwyddeleg a Llydaweg. Ac fe barhaodd y diddordeb hwnnw. Wrth gwrs, ieithoedd lleiafrifol oedd ei ddiddordeb, ieithoedd yr oedd ei siaradwyr wedi bod dan ormes, megis yn achos y Gymraeg. Fe astudiodd gryn lawer ar Fasgeg, er enghraifft, a’r Iseldireg a siaredir yn Fflandrys, a’r un ddiweddaraf iddo ymgodymu â hi oedd iaith y Maori. Wrth gwrs, roedd mynd i’r afael â iaith newydd hefyd yn dangos yr awydd anniwall am feistroli rhywbeth newydd, diddorol. Nodwedd arall gwbl hanfodol i’w bersonoliaeth oedd yr asbri a’r direidi dihafal oedd yn pefrio ohono. Roedd ei ddireidi a’i feddwl gwreiddiol yn cyfuno’n aml i greu pethau cwyrci iawn, ac eithriadol o ddoniol. Mae llawer ohonoch chi’n cofio Blog Dogfael a fu’n rhedeg am rai blynyddoedd tua dechrau’r ganrif. Fu yna erioed ddim tebyg iddo. Mi gaech chi ddisgrifiadau manwl o’i wyliau, resipis am bob math o fwydydd, sylwadau weithiau ar faterion y dydd, ond hefyd lluniau o siopau Spar, lluniau o Australian Airline Meals, o bopeth, ac wrth gwrs ‘Beth mae DML yn ei ddarllen’, sef rhestr o beth oedd ei gyd-letywr, Dafydd Morgan Lewis, yn ei ddarllen ar y pryd. Mewn fflat ar lawr isaf cartref Alun a Megan Creunant ym Maes Lowri yr oedd Lyn a Dafydd ar y pryd. Yn ystod Eisteddfod y Bala 1997, fe welodd Lyn le o’r enw Plas yn Dre, ac fe’i cyfareddwyd gan yr enw ac yn syth fe ailfedyddiwyd y fflat ym Maes Lowri yn Plas yn Dogfael. Yn yr un modd pan welodd o fod y diweddar Robyn Lewis, y cyn Archdderwydd, yn sillafu ei gyfenw, Lewis gyda acen, neu strac, uwchben yr ‘e’, roedd raid iddo yntau hefyd gael strac ar ei Lewis. Doedd ecsentrigrwydd yn sicr ddim yn rhywbeth i’w gyfyngu i archdderwyddon. Ac o sôn am yr Orsedd roedd Lyn yn ei chyfri’n anrhydedd cael ei dderbyn i urdd Derwydd yn Eisteddfod Tyddewi 2002, a’i enw yng ngorsedd wrth gwrs oedd Dogfael. Dawn arall oedd yn amlwg iawn yn Lyn oedd y ddawn i berfformio, ac fe rannodd yn rhydd iawn o’i ddawn i lu o gymdeithasau a mudiadau dros y blynyddoedd. Arwain noson, darlith i gymdeithas leol, arwain ffug eisteddfod – roedd pobl ar ofyn Lyn yn aml am ei fod yn berfformiwr mor ddawnus a gwreiddiol. Mae hyn yn dangos hefyd pa mor barod oedd Lyn i helpu eraill: anaml iawn y byddai o’n gwrthod cais i helpu cymdeithas neu fudiad. Oedd roedd o’n mwynhau gwneud, ond roedd o’n golygu cryn lafur iddo, achos roedd o wastad yn paratoi’n drwyadl ar gyfer pob dim. Ac roedd Lyn yn ddyn pobl. Roedd ganddo ddawn naturiol i ymwneud gyda phobl o bob math, o’r hyna i’r fenga, beth bynnag eu hiaith, beth bynnag eu daliadau. Welais i erioed neb efo personoliaeth mwy enillgar nag oedd gan Lyn. Ond nid dyn cyhoeddus yn unig oedd Lyn. Yn ei waith bob dydd, yn ei waith fel swyddog undeb, yn ei waith yn yr Eglwys, fe wnaeth Lyn lu o gymwynasau tawel ag unigolion. Roedd o’n wrandawr sensitif ac yn ddoeth ei gyngor.

Yn drydydd, Lyn a chrefydd. Yn mis Medi 1971, roedd yna athrawes ifanc yn Ysgol y Preseli, un o’r gogledd. Mae hi’n cofio y Lyn ifanc yn cyrraedd yr ysgol ar ei ddiwrnod cyntaf a hithau’n gofyn beth oedd o isio fod: ‘Miss’, meddai,’wy’n moyn bod yn weinidog Baptist.’ Ateb pendant, nodweddiadol ohono. Wel ddaeth o ddim yn weinidog Baptist, ond fe ddaeth yn weinidog. Fel y dywedais roedd o wedi’i fagu ym Methel, Mynachlog-ddu. Yn ei ail flwyddyn yn Aber, rwy’n credu iddo gael profiad crefyddol dwfn, ac fe ddyfnhaodd ei ffydd. Wedyn dychwelyd adref a ffeindio nad oedd yn cael blas bellach ar wasanaethau arferol ei fagwraeth, a chwilio am gartref ysbrydol newydd. Yn ôl a ddywedodd wrtha i, pan oedd o ym Morgannwg y dechreuodd o fynd i’r eglwys. Yn sicr, pan gyrhaeddodd o Aber am y trydydd tro yn 1989, roedd o’n mynd i’r eglwys. Fe ddyfnhaodd ei ffydd gyda’r blynyddoedd, ac fe fu’n weithgar iawn yn Eglwys y Santes Fair. Fe ddaeth yn darllenydd lleyg, ac wedyn wedi gadael y Llyfrgell, dod am y saith mlynedd olaf hyn yn weinidog yn y cylch hwn. A gweinidog oedd ei hoff disgrifiad ef o’i swydd. Bellach roedd o’n gallu cysegru ei holl ddoniau, ei allu, ei ddawn berfformio a’i ddawn i ymwneud â phobl, i wasanaeth ei Arglwydd. Fe fydd colled enbyd ar ei ôl yn yr ardaloedd hyn yn enwedig ym Mhenrhyn-coch a Bont-goch. Roedd o’n gymeradwy gan bawb ac yn llwyddo i dynnu pobl at ei gilydd. Roedd plant Ysgol Penrhyn-coch yn gwirioni arno. A braf meddwl amdano yn annog cydweithio rhwng Eglwys St Ioan a Horeb y Bedyddwyr, gan uno dau ben ei fywyd ar un ystyr.

Wrth feddwl beth i’w roi ar glawr taflen yr angladd, fe gofiais am adnod a ddysgais yn blentyn, adnod o ddameg y talentau, ac rwy’n meddwl ei bod yn gwbl addas ar gyfer Lyn. Y cyfieithiad newydd sydd ar y daflen, ond fel hyn y dysgais i hi: ‘Da was, da a ffyddlon; buost ffyddlon ar ychydig, mi a’th roddaf ar lawer. Dos i mewn i lawenydd dy Arglwydd.’

Diolch yn fawr. Richard Owen

Roedd Lyn yn ffrind da a chydweithiwr ymroddgar i fi ac i’r holl Dîm Gweinidogaethu ym Mro Padarn, ac fe welwn ei eisiau yn arw. Roedd hiwmor cyfoeth a chwareus ganddo ond roedd e’n siarad o ddifri pan oedd yr achlysur yn ei angen.
Trwy waith Lyn sefydlwyd Llan Llanast ym Mhenrhyn-coch, a dechreuodd yr Eglwys i gydweithio yn agosach â’r Capel (Horeb) yn y pentref, yn arbennig gyda Llan Llanast a’r Ysgolion Sul. Roedden ni i gyd yn ddiolchgar i ddoniau Lyn wrth iddo greu gwasanaethau trwy
gyfrwng Zoom, gyda hyder, yn ystod misoedd gwaethaf y pandemig. Yn yr un ffordd fe gynorthwyodd bob Eglwys yn yr ardal i reoli eu tudalennau Facebook.
Roedd Lyn yn gyfaill i lawer o bobl, yn yr Eglwysi a Chapel a thu hwnt – gan gynnwys nifer o bobl sy’n byw’n dramor. Roedd ieithoedd i gyd, ac nid Cymraeg yn unig, o ddiddordeb ganddo ac roedd wedi bod yn dysgu Rwmaneg yn ddiweddar.
Bydd lawer o bobl ym Mro Padarn yn cofio Lyn trwy ei wasanaethau mewn Eglwysi ac ar-lein, trwy ei grwpiau astudio a’i ymweliadau pan oedd ei iechyd yn well, a thrwy ei ofal mewn amserau gofidus neu hapus.
Fel pob gweinidog, nid un heb ei ffaeleddau oedd Lyn, ond mae cymaint o bethau da a chalonogol i’w trysori oherwydd ei bresenoldeb yn ein plith.

Diolch a fo i Dduw; boed iddo orffwys mewn heddwch.

Andrew Loat

Cynhaliwyd prif wasanaeth Gŵyl Diolchgrwch am y Cynhaeaf yn Eglwys Llanbadarn am 11.30am fore Sul ar ffurf gwasanaeth y Cymun Bendigaid ar Gân. Y llywydd yn y gwasanaeth oedd ein hoffeiriad plwyf a deon yr AWL, y Parchg Ganon Andrew Loat. Arweiniwyd canu’r emynau Cymraeg a Saesneg y gwasanaeth hwyliog hwn gan y Côr gyda William Davies yn canu’r organ. Ar ôl y gwasanaeth roedd croeso i bawb rannu cinio yn Neuadd yr Eglwys. Diolchodd y Ficer yn gynnes i bawb oedd wedi darparu bwyd a’i weini ac i bawb arall a weithiodd i wneud y cyfan yn llwyddiant.

Y Parchg Ganon Andrew Loat

Yn ddiweddar apwyntiodd yr Esgob Joanna dri chanon newydd i Eglwys Gadeiriol Tyddewi. Yn eu plith yr oedd Andrew Loat, Deon Ardal Weinidogaeth Leol Bro Padarn. Yr ydym yn llongyfarch Andrew yn wresog ar ei apwyntiad i sedd Caerfai yn yr Eglwys Gadeiriol. (Cyn hyn yr oedd Andrew yn Ganon yn Eglwys Gadeiriol Aberhonddu).

Gosodwyd y tri chanon newydd yn ystod gwasanaeth yr Hwyrol Weddi yn Eglwys Gadeiriol Tyddewi ddydd Iau 3 Hydref 2019.

Ardal Weinidogaeth Leol Bro Padarn: denoiaeth a bywoliaeth unedig 26 Medi 2019

Ddydd Iau, 26 Medi 2019 am 7.00pm yn Eglwys Llanbadarn Fawr, mewn gwasanaeth dwyieithog o’r Hwyrol Weddi ar Gân , sefydlwyd Ardal Weinidogaeth Leol ddiwygedig, Deoniaeth a Bywoliaeth Unedig Bro Padarn. Mae’r ardal weiniodgaeth yn cynnwys y cyn-blwyfi canlynol: Llanbadarn Fawr, Elerch, Capel Bangor, Penrhyn-coch, Llanfihangel Genau’r Glyn, Llangorwen, Eglwys-fach, Llangynfelyn, Borth, Llanfihangel y Creuddyn, Llanafan, Llantrisant, Ysbyty Cynfyn, Ysbyty Ystwyth ac Eglwys Newydd (Hafod). Roedd aelodau o’r 15 eglwys yr Ardal Weinidogaeth Leol newydd yn bresennol. Wardeniaid yr Ardal Weinidogaeth newydd yw’r Cyng. Ray Quant (oedd yn absennol ar y noson ac fe gywerwyd ei le gan Mr John Peel) a Mrs Jenny Greaves.

Ar ddechrau’r gwasanaeth gorymdeithiodd y  Côr a’r Tîm Gweinidogaeth i mewn y tu ôl i’r Groes a gariwyd gan William Davies. Yr organydd oedd Mr Ian Rees ac arweiniwyd y Côr gan y Côrfeistr dros-dro, Keith Jones.

Trwyddedwyd aelodau ordeiniedig y Tîm Gweinidogaeth gan yr Esgob Joanna ac ychwanegodd bod trwyddedau’r Darllenwyr i’r esgobaeth gyfan yn aros fel yr oeddent. Yna sefydlwyd y Canon Andrew Loat yn Ddeon yr Ardal Weinidogaeth Leol gan yr Archddiacon Eileen Davies. Yn ogystal â Deon yr Ardal Weinidogaeth trwyddedwyd y clerigwyr cyflogedig canlynol: y Parchgn. Lyn Dafis, Alun Evans a Rebecca Evans; y clerigwyr di-dâl y Parchgn. Heather Evans, Ingrid Rose a Robin Morris; a’r Canon Enid Morgan fel Clerig wedi ymddeolsy’n parhau i wasanaethu. Hefyd fe drwyddedwyd Mr Syd Smith fel Arweinydd Addoliad. Yr oedd yr Hybarch Hywel Jones a’r Canon Stuart Bell, Clerigwyr wedi ymddeol, yn methu â bod yn bresennol. Yr oedd y Darllenwyr trwyddedig canlynol yn bresennol hefyd, sef y Mri. Keith Jones, David Poole, Nigel Hardy a David Lucas. Gweithredodd David Lucas fel Caplan yr Esgob  ar y noson ar y cyd gyda’r Barchg Caroline Mansell. Nid oedd hi’n bosib i Mrs Carolau Mercer, Darllenydd Trwyddedig, i fod yn bresennol chwaith.

Yn ei hanerchiad esboniodd yr Esgob Joanna y rhesymau dros y ffurf ddiwygedig ar yr Ardal Weinidogaeth. Gwnaethn yn glir, wrth wynebu’r dyfodol, mai dim ond nifer benodol o glerigion cyflogedig yr oedd hi’n bosib i’r esgobaeth eu cyflogi. Nododd mai’r ffordd orau o sicrhau parhâd y weinidogaeth oedd sefydlu timoedd mewn Ardaloedd Gweinidogaeth Lleol gyda nifer gyfyngedig o Glerigwyr cyflogedig yn cyd-weithio gyda Chlerigwyr di-dâl, Darllenwyr Trwyddedig ac Arweinwyr Addoliad.

Yn dilyn y Fendith ar ddiwedd y gwasanaeth arweiniodd y Côr y Tîm Gweinidogaethol mewn gorymdaith i gefn yr eglwys. Cafwyd lluniaeth i ddilyn yn Neuadd yr Eglwys.

Diolch yn fawr iawn i bawb a wnaeth weithio’n galed i sicrhau bod y noson hon yn un braf.

(Mae’r Ardal Weinidogaeth Leol ddiwygedig hon yn disodli yr Ardal Weinidoageth flaenorol a sefydlwyd gan yr Esgon Wyn yn 2016.)

Ffrwyth gwaith gwirfoddol gan dyrfa o bobl yn cynorthwyo a sicrhaodd lwyddiant y fenter hon i godi arian ar gyfer Eglwys Llanbadarn.

Yr oedd hi’n arbennig o dda i weld arddangosfa o’r lluniau o Gystadleuaeth Arlunio y Llawr Mosaig yn ystod y Te Mefus.

Gŵyl Padarn Sant – Brodyr a chwiorydd Catholig Rufeinig.

Dathlwyd Offeren Gymraeg yn Eglwys Llanbadarn ddydd Sadwrn, 27 Ebrill 2019, i nodi Dydd Gŵyl Padarn Sant ar 15 Ebrill a oedd yn syrthio yn ystod tymor y Garawys eleni. Trefnwyd y gwasanaeth gan Y Cylch Catholig a Gweithgor Padarn Sant. Dechreuodd y gwasanaeth, a oedd yn wasanaeth ar gân am 3.00pm, gyda’r Tad Allan Jones yn llywyddu a phregethu a Mr Peter Leggett wrth yr organ. Yn ogystal â nifer dda o Gatholigion Rhufeinig roedd ambell i Eglwyswr ac Eglwyswraig yn bresennol i fwynhau’r gymdeithas a’r canu ardderchog.

Darparwyd lluniaeth yn nhafarn y Black Lion yn dilyn y gwasanaeth.

 

ADFER Y LLAWR MOSÄIG – Ebrill 2019

Mae adeilad presennol eglwys Llanbadarn yn dyddio o’r canol oesoedd ac fe’i cofrestrir gan CADW fel adeilad ‘Gradd I rhestredig’ oherwydd ei arwyddocâd crefyddol a hanesyddol yn y rhan hon o orllewin Cymru. Roedd tref Aberystwyth, a sefydlwyd fel bwrdeistref gan Edward I yn 1277, yn rhan o blwyf helaeth Llanbadarn Fawr tan y 1870au. Adeiladwyd yr eglwys garreg ar ôl y Goresgyniad Normanaidd a chyn 1246, ond mae wedi newid yn sylweddol dros amser. Arweiniodd ffawtiau difrifol yn y to a rhai waliau ategol at adnewyddu mawr rhwng diwedd yr 1860au a’r 1880au. Cynlluniwyd a rheolwyd y gwaith adfer hwn gan John Pollard Seddon, FRIBA, pensaer Fictoraidd o bwys gyda’i swyddfeydd yn Llundain ac a oedd yn arbenigo mewn trin eglwysi Gothig. Golygai cynlluniau Seddon ar gyfer y tu mewn i Eglwys Llanbadarn nodweddion a dodrefn Gothig trawiadol sy’n dal i fod mewn cyflwr da hyd heddiw.

Cyflogwyd Jesse Rust o Battersea, Llundain i ddylunio’r llawr ar sail ei waith blaenorol. Yr oedd yn lluniwr mosaigau adnabyddus, gan gynnwys mewn adeiladau cyhoeddus yn Llundain a Manceinion. Mae’r llawr mosäig a gynlluniwyd gan Rust wedi’i batrymu’n hyfryd mewn teils gwydr neu tesserae bychain o 12.7mm (½ modfedd) sy’n fframio teils llosgliw wedi’u gosod yn rheolaidd yn darlunio pynciau crefyddol yn bennaf.

Mae’r llawr mosäig yn gorwedd yn union ar y Groesfa o dan y tŵr, gan ymestyn i’r ochr i mewn i dranseptau’r de a’r gogledd ac ymlaen at ris farmor y Gangell. Defnyddiodd Rust wydr lliw wedi’i ailgylchu a phigmentau cerameg i wneud amrywiaeth o deils a tesserae, a oedd yn creu lliwiau byw a deniadol drwyddi draw. Mae’n debyg bod y llawr hwn yn anarferol, oherwydd y gymysgedd o deils llosgliw sy’n dwyn delweddau o fewn amgylchyn o fosäig gwydr.

Credir bod y llawr wedi cymryd peth amser i’w gwblhau oherwydd patrymau cymhleth y tesserae ond daeth y gwaith i ben tua diwedd yr 1870au. Ers ei adeiladu mae wedi goroesi’r holl gerdded ar ei draws yn dda, er bod peth gwisgo a baw wedi dod dros y blynyddoedd hynny. Symudwyd hefyd nifer o wrthrychau trymion, rhai ohonynt yn drwm iawn, dros y llawr mosäig ar hyd y blynyddoedd gan adael eu hôl, ac roedd hyn wedi achosi lliwiau’r teils i bylu. Hefyd, mae’n debyg bod y gwrthrychau trymion a lusgwyd drosto ac a adawyd arno, wedi disodli darnau o’r tesserae bychain ac, mewn rhai mannau gadael nifer o dyllau ar wyneb y llawr. Gosodwyd carped trwchus ar y llwybr o ben gorllewinol corff yr eglwys, hyd at y brif allor uchel, ac yn ddiamau fe wnaeth hyn helpu i leihau difrod pellach.

Bu’r carped hwn yn ei le tan 2014, pan gafodd tu mewn yr eglwys ei adfer. Bryd hynny cafodd waliau mewnol yr eglwys eu hatgyweirio, eu hail-blastro a’u peintio, a gosodwyd system gwres canolog nwy newydd. Tynnwyd y carped o’r corff a rhan o’r gangell gan ddangos y llawr mosaig i bawb ei weld. Holodd y Parchedig Ganon Andrew Loat, Offeiriad â Gofal Eglwys Padarn Sant i’r Cyngor Plwyf Eglwysig gefnogi atgyweirio ac adnewyddu’r llawr mosäig, a chymeradwywyd hyn ym mis Medi 2015. Derbyniwyd rhwyddeb gan yr esgobaeth, a gwnaethpwyd cais i Gronfa Dreftadaeth y Loteri ym mis Rhagfyr 2017. Dyfarnwyd y cais i’r gwaith gael ei wneud ym mis Ebrill 2018.

Enillwyd y contract o wneud y gwaith i gwmni o gontractwyr mosäig arbenigol, The Mosaic Restoration Company o Daventry, Northhampton, a dechreuwyd ar y gwaith fis Ebrill 2019 gan wneud gwaith adfer ac atgyweirio llawn.

Bellach mae’r gwaith adfer ac atgyweirio wedi trawsnewid yn llwyr yr hyn a oedd yn ardal dywyll ac wedi’i difrodi yn ôl i gyflwr sydd mor agos â phosibl i’r adeg yr adeiladu yn y 1870au. Mae’r lliwiau dwfn a llachar bellach wedi dychwelyd i’r mosaig ac mae’r arwyneb yn wastad ac yn ddiogel. Mae’n ffurfio rhan ganolog a deniadol i adeilad yr eglwys i bobl ei fwynhau am flynyddoedd i ddod.

Fel plwyf, rydym yn ddiolchgar iawn i Mr Brian Wiley am ei holl waith caled a’i ymroddiad i sicrhau’r adnoddau angenrheidiol ar gyfer y gwaith hwn. Diolch yn fawr, Brian.

FAITH PICTURES

FFORDD NEWYDD I SIARAD AM BETHAU PWYSIG.

Cwrs hwyliog yn para chwe wythnos yw Faith Pictures i’n helpu i siarad yn naturiol am ein ffydd Gristnogol gyda phobl eraill.

Cynhelir y cwrs yn Saesneg ar ddydd Mawrth yn Neuadd yr Eglwys, Llanbadarn rhwng 10.45 a 12.00 ar y dyddiadau canlynol: 12.19 a 26 Mawrth aa 2. 9 a 16Ebrill 2019. Arweinir y cwrs gan y Parchg Alun Evans.

CWRS Y BEIBL – DYSGWCH AM Y STORI FAWR.

YN: Y Ficerdy, Penrhyn-coch. Dydd Mercher 2.30 pm.                                                                                  13, 20, 27, Mawrth. 03, 10 Ebrill 2019.

Os ydych chi am ddysgu rhagor am y Beibl yna bydd The Bible Course yn berffaith i chi. Mae’n dangos sut mae’r llyfrau allweddol, cymeriadau enwog a digwyddiadau rhyfeddol yn adrodd un stori fawr, o lyfr Genesis hyd at y Datguddiad. Mae’r cwrs hefyd yn darparu’r offer a’r sgiliau i’n cynorthwyo i ddarllen y Beibl mewn ffordd sy’n berthnasol i’n bywyd o ddydd i ddydd. Bydd y cwrs yn Saesneg.

Am ragor o wybodaeth
ac i gadw eich lle, cysylltwch â:

Y Parchg Lyn Lewis Dafis (01970) 820162. lyndafis@gmail.com                                              Ewch i biblesociety.org.uk/thebiblecourse i ddysgu rhagor

PICNIC SGÏO Y TEDIS.

Cafodd hen ac ifanc fel ei gilydd amser da yn Neuadd yr Eglwys, Llanbadarn ddydd Sadwrn, 23 Chwefror 2019 wrth i dedi bêrs a’u perchnogion “sgïo” ar y sleid a mwynhau caneuon, bwyd, swigod a gweddïau. Bydd y digwyddiad nesaf o’r fath adeg y Pasg.

 

Noson Darganfod y Llofrudd

Cafwyd noson gymdeithasol braf iawn yn Neuadd yr Eglwys nos Sadwrn Chwefror 16. Syniad Meurig ac Anna Lewis oedd y Noson Dargafod y Llofrudd er mwyn codi arian ar gyfer yr eglwys. Roedd ôl llawer o waith ar y noson ardderchog hon a da oedd gweld cynifer yn bresennol.

Roedd yr holl actorion gwych a oedd yn rhan o’r perfformiad yn lleol gyda chysylltiadau â’r Eglwys. Wedi’r olygfa gyntaf cafwyd pryd oer blasus a baratowyd gan wirfoddolwyr lleol. Wedi’r ail olygfa roedd hi’n amser am bwdin. Ac wedi’r pwdin cafwyd yr olygfa olaf pan ddatguddiwyd y gwirionedd am y llofrudd. Ar ddiwedd y noson rhannwyd gwobrwyon y raffl.

Diolchodd y Ficer o waelod calon i bawb oedd wedi bod yn rhan o lwyddiant y noson: yr actorion; y sawl wnaeth osod y neuadd; pawb oedd wedi dod a pharatoi’r bwyd, ei weini, a golchi’r llestri wedyn; y sawl oedd wedi gwerthu a phrynu tocynnau; a phawb oedd wedi benthyca eitemau o bob math i’w defnyddio.

Da oedd gweld cymaint o wirfoddolwyr yn cyd-weithio er mwyn codi arian tuag at Eglwys Llanbadarn.

Y Parchg Lynn Rees (Curad Di-dâl)

Y Parchg Lynn Rees oedd y llywydd a’r pregethwr yng ngwasanaeth y Cymun Bendigaid ar Gân yn Eglwys Llanbadarn am 11.15am ar bedwerydd Sul yr Adfent 2018. Yn ystod y gwasanaeth fe ddywedodd wrth y gynulleidfa mai hwnnw fuasai ei wasanaeth olaf gyda ni am fod yr Esgob wedi’i benodi i swydd newydd fel Curad â thâl ym mhlwyf Betws, Dewi Sant gyda Rhydaman o ddechrau 2019. Diolchodd Lynn i bawb am bob caredigrwydd a chefnogaeth yn ystod ei gyfnod yn Llanbadarn. Diolchodd Keith Jones, Darllenydd Trwyddedig, i Lynn am ei holl waith yn y Plwyf, y Grŵp a’r Ardal Weinidogaeth gan ddymuno pob bendith iddo yn ei weinidogaeth newydd.

Y Gwasanaeth Naw Llith a Charol Blynyddol – 2018

Cynhaliwyd y Gwasanaeth Naw Llith a Charol Blynyddol a arweinir Côr ar drydydd Sul yr Adfent, dydd Sul 16 Rhagfyr 2018 am 11.15am. Llywyddwyd yn y gwasanaeth gan y Parchg Ganon Andrew Loat. Ar ddechrau’r gwasanaeth, gorymdeithiodd y Côr yn dilyn y Groes yn ystod canu’r emyn “O Come, O Come Emmanuel.” Ymunodd y gynulleidfa i ganu’r carolau gyda’r Côr. Ond fe ganodd y côr yr Ave Maria gan Jacob Arcadelt (1505-1568) o drefniant Alan Ridout ar eu pennau eu hunain yn hyfryd. Rhwng y canu cafwyd darlleniadau o’r Ysgrythur gan aelodau o’r Côr a’r gynulleidfa. Canwyd “O Come all ye Faithful” gyda desgant i gau’r gwasanaeth cyn i’r Ficer gyhoeddi’r Fendith. Mr Ian Rees oedd yn canu’r Organ ac arweiniwyd y Côr gan y Côr feistr dros-dro, Keith Jones.

11 Tachwedd 2018 – Gwasanaeth Cofio Undebol 100 mlynedd

Cynhaliwyd Gwasanaeth Cofio Undebol union gan mlynedd wedi diwedd y Rhyfel Byd Cyntaf yn Eglwys Llanbadarn i gofio’r sawl a fu farw mewn dau ryfel byd, mewn rhyfeoedd eraill, ac i weddïo dros heddwch yn ein byd heddiw. Arweiniwyd y gwasanaeth gan y Parchg Ganon Andrew Loat, offeiriad â gofal, gyda chymorth y Parchg Lynn Rees. Canwyd yr organ gan Mr Ian Rees. Darllenwyd y rhestr anrhydedd gan y Cynghorydd Duncan Tibbit ar ran Cyngor Cymuned y Faenor. Cyn y gwasanaeth canwyd y clychau gan y tîm clychau. Yn dilyn y Fendith gan y Canon Loat, cerddodd y gynulleidfa i’r gofeb rhyfel yng nghanol y pentref o dan arweiniad y clerigion a’r côr. Yn dilyn gweddïau a chanu’r Safle Olaf ar y trwmped gan Aidan Hassan cadwyd dwy funud o ddistawrwydd. Wedi’r Rifali gosodwyd torchau wrth y gofeb, a dywedwyd Beddargraff Kohima a Gweddi S. Ffransis o Assisi. Daeth y gwasanaeth i ben gyda’r Fendith.

Bedydd Esgob (Conffyrmasiwn)

Ddydd Sul 4 Tachwedd 2018 cynhaliwyd gwasaneth bedydd esgob ar gyfer Ardal Weinidogaeth Leol Bro Padarn yn Eglwys Newydd, Hafod. Yn ystod y gwasanaeth conffyrmiwyd 17 o unigolion o ardal Bro Padarn, sy’n ymestyn o Eglwys-fach i’r Hafod, gan yr Esgob Joanna. Ymhlith y sawl a gonffyrmiwyd roedd 2 o Gapel Bangor a 5 o Benrhyn-coch.