Darlleniadau’r

Pedwerydd Sul Y Garawys – 30.03.2025 Sul Y Fam

Colect Pedwerydd Sul Y Garawys

Cyfoes

Arglwydd Dduw, y cyflwynodd dy fendigedig Fab ein Gwaredwr

ei gefn i’r fflangellwyr ac na chuddiodd ei wyneb rhag gwarth,

dyro i ni ras i ddwyn dioddefiadau yr amser presennol hwn

yn llawn hyder yn y gogoniant sydd i’w ddatguddio;

trwy Iesu Grist ein Harglwydd sy’n fyw ac yn teyrnasu gyda thi,

yn undod yr Ysbryd Glân, yn un Duw, yn awr ac am byth. Amen.

Josua 5. 9-12

Yna dywedodd yr ARGLWYDD wrth Josua, “Heddiw yr wyf wedi treiglo gwarth yr Aifft oddi arnoch.” Felly gelwir y lle hwnnw’n Gilgal hyd y dydd hwn.

Yr oedd yr Israeliaid yn gwersyllu yn Gilgal, a chyda’r hwyr ar y pedwerydd dydd ar ddeg o’r mis, buont yn dathlu’r Pasg yn rhosydd Jericho. Trannoeth y Pasg, bwytasant o gynnyrch y wlad, a pharatoi bara croyw a chrasyd yn ystod y diwrnod hwnnw. Peidiodd y manna drannoeth wedi iddynt fwyta o gynnyrch y wlad, ac ni chafodd yr Israeliaid fanna wedyn, eithr bwyta cynnyrch gwlad Canaan y flwyddyn honno.

Salm 32

Testun Beiblaidd

Gwyn ei fyd y sawl y maddeuwyd ei drosedd, ac y cuddiwyd ei bechod. Gwyn ei fyd y sawl nad yw’r ARGLWYDD yn cyfrif ei fai yn ei erbyn, ac nad oes dichell yn ei ysbryd.

Tra oeddwn yn ymatal, yr oedd fy esgyrn yn darfod, a minnau’n cwyno ar hyd y dydd.

Yr oedd dy law yn drwm arnaf ddydd a nos; sychwyd fy nerth fel gan wres haf.

Yna, bu imi gydnabod fy mhechod wrthyt, a pheidio â chuddio fy nrygioni; dywedais, “Yr wyf yn cyffesu fy mhechodau i’r ARGLWYDD”; a bu i tithau faddau euogrwydd fy mhechod.

Am hynny fe weddïa pob un ffyddlon arnat ti yn nydd cyfyngder, a phan ddaw llifeiriant o ddyfroedd mawr, ni fyddant yn cyrraedd ato ef. Yr wyt ti’n gysgod i mi; cedwi fi rhag cyfyngder; amgylchi fi â chaneuon gwaredigaeth.

Hyfforddaf di a’th ddysgu yn y ffordd a gymeri; fe gadwaf fy ngolwg arnat. Paid â bod fel march neu ful direswm y mae’n rhaid wrth ffrwyn a genfa i’w dofi cyn y dônt atat.

Daw poenau lawer i’r drygionus; ond am y sawl sy’n ymddiried yn yr ARGLWYDD, bydd ffyddlondeb yn ei amgylchu. Llawenhewch yn yr ARGLWYDD, a gorfoleddwch, rai cyfiawn; canwch yn uchel, pob un o galon gywir.

2 Corinthiaid 5. 16-21

O hyn allan, felly, nid ydym yn ystyried neb o safbwynt dynol. Hyd yn oed os buom yn ystyried Crist o safbwynt dynol, nid ydym yn ei ystyried felly mwyach. Felly, os yw rhywun yng Nghrist, y mae’n greadigaeth newydd; aeth yr hen heibio, y mae’r newydd yma. Ond gwaith Duw yw’r cyfan – Duw, yr hwn sydd wedi ein cymodi ni ag ef ei hun trwy Grist a rhoi i ni weinidogaeth y cymod. Hynny yw, yr oedd Duw yng Nghrist yn cymodi’r byd ag ef ei hun, heb ddal neb yn gyfrifol am ei droseddau, ac y mae wedi ymddiried i ni neges y cymod. Felly cenhadon dros Grist ydym ni, fel pe bai Duw yn apelio atoch trwom ni. Deisyf yr ydym dros Grist, cymoder chwi â Duw. Ni wybu Crist beth oedd pechu, ond gwnaeth Duw ef yn un â phechod drosom ni, er mwyn i ni ddod yn gyfiawnder Duw ynddo ef.

Luc 15. 1-3, 11b-32

Yr oedd yr holl gasglwyr trethi a’r pechaduriaid yn nesáu ato i wrando arno. Ond yr oedd y Phariseaid a’r ysgrifenyddion yn grwgnach ymhlith ei gilydd, gan ddweud, “Y mae hwn yn croesawu pechaduriaid ac yn cydfwyta gyda hwy.” A dywedodd ef y ddameg hon wrthynt:

“Yr oedd dyn a chanddo ddau fab. Dywedodd yr ieuengaf ohonynt wrth ei dad, ‘Fy nhad, dyro imi’r gyfran o’th ystad sydd i ddod imi.’ A rhannodd yntau ei eiddo rhyngddynt. Ychydig ddyddiau yn ddiweddarach, wedi newid y cwbl am arian, ymfudodd y mab ieuengaf i wlad bell, ac yno gwastraffodd ei eiddo ar fyw’n afradlon. Pan oedd wedi gwario’r cyfan, daeth newyn enbyd ar y wlad honno, a dechreuodd yntau fod mewn eisiau. Aeth ac ymlynu wrth un o ddinasyddion y wlad, ac anfonodd hwnnw ef i’w gaeau i ofalu am y moch. Buasai’n falch o wneud pryd o’r plisg yr oedd y moch yn eu bwyta; ond nid oedd neb yn cynnig dim iddo. Yna daeth ato’i hun a dweud, ‘Faint o weision cyflog sydd gan fy nhad, a phob un ohonynt yn cael mwy na digon o fara, a minnau yma yn marw o newyn? Fe godaf, ac fe af at fy nhad a dweud wrtho, “Fy nhad, pechais yn erbyn y nef ac yn dy erbyn di. Nid wyf mwyach yn haeddu fy ngalw’n fab iti; cymer fi fel un o’th weision cyflog.”‘ Yna cododd a mynd at ei dad. A phan oedd eto ymhell i ffwrdd, gwelodd ei dad ef. Tosturiodd wrtho, rhedodd ato, a rhoes ei freichiau am ei wddf a’i gusanu. Ac meddai ei fab wrtho, ‘Fy nhad, pechais yn erbyn y nef ac yn dy erbyn di. Nid wyf mwyach yn haeddu fy ngalw’n fab iti.’ Ond meddai ei dad wrth ei weision, ‘Brysiwch! Dewch â gwisg allan, yr orau, a’i gosod amdano. Rhowch fodrwy ar ei fys a sandalau am ei draed. Dewch â’r llo sydd wedi ei besgi, a lladdwch ef. Gadewch inni wledda a llawenhau, oherwydd yr oedd hwn, fy mab, wedi marw, a daeth yn fyw eto; yr oedd ar goll, a chafwyd hyd iddo.’ Yna dechreusant wledda yn llawen. “Yr oedd ei fab hynaf yn y caeau. Pan nesaodd at y tŷ ar ei ffordd adref, clywodd sŵn cerddoriaeth a dawnsio. Galwodd un o’r gweision ato a gofyn beth oedd ystyr hyn. ‘Dy frawd sydd wedi dychwelyd,’ meddai ef wrtho, ‘ac am iddo ei gael yn ôl yn holliach, y mae dy dad wedi lladd y llo oedd wedi ei besgi.’ Digiodd ef, a gwrthod mynd i mewn. Daeth ei dad allan a’i gymell yn daer i’r tŷ, ond atebodd ef, ‘Yr holl flynyddoedd hyn bûm yn was bach iti, heb anufuddhau erioed i’th orchymyn. Ni roddaist erioed i mi gymaint â myn gafr, imi gael gwledda gyda’m cyfeillion. Ond pan ddychwelodd hwn, dy fab sydd wedi difa dy eiddo gyda phuteiniaid, lleddaist iddo ef y llo oedd wedi ei besgi.’ ‘Fy mhlentyn,’ meddai’r tad wrtho, ‘yr wyt ti bob amser gyda mi, ac y mae’r cwbl sydd gennyf yn eiddo i ti. Yr oedd yn rhaid gwledda a llawenhau, oherwydd yr oedd hwn, dy frawd, wedi marw, a daeth yn fyw; yr oedd ar goll, a chafwyd hyd iddo.'”

Colect 50

Cyfoes Sul Y Fam

Dduw tosturi, y bu i’th Fab Iesu Grist, plentyn Mair,

gyfranogi o fywyd cartref yn Nasareth,

ac a ddygodd y teulu dynol cyfan ato’i hun ar y groes,

cryfha ni yn ein byw beunyddiol

fel y gallwn, mewn llawenydd ac mewn gofid,

brofi nerth dy bresenoldeb i rwymo ynghyd ac i iacháu;

trwy Iesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Exodus 2. 1-10 neu 1 Samuel 1. 20-28

Exodus 2. 1-10

Priododd gŵr o dylwyth Lefi ag un o ferched Lefi. Beichiogodd hithau ac esgor ar fab, a phan welodd ei fod yn dlws, fe’i cuddiodd am dri mis. Ond gan na allai ei guddio’n hwy, cymerodd gawell wedi ei wneud o lafrwyn a’i ddwbio â chlai a phyg; rhoddodd y plentyn ynddo a’i osod ymysg yr hesg ar lan y Neil. Yr oedd chwaer y plentyn yn sefyll nid nepell oddi wrtho er mwyn cael gwybod beth a ddigwyddai iddo. Daeth merch Pharo i ymdrochi yn yr afon tra oedd ei morynion yn cerdded ar y lan, a phan welodd y cawell yng nghanol yr hesg, anfonodd un ohonynt i’w nôl. Wedi iddi ei agor, fe welodd y plentyn, ac yr oedd y bachgen yn wylo. Tosturiodd hithau wrtho a dweud, “Un o blant yr Hebreaid yw hwn.” Yna gofynnodd chwaer y plentyn i ferch Pharo, “A gaf fi fynd i chwilio am famaeth o blith gwragedd yr Hebreaid, iddi fagu’r plentyn iti?” Atebodd merch Pharo, “Dos.” Felly aeth y ferch ymaith a galw mam y plentyn. Dywedodd merch Pharo wrth honno, “Cymer y plentyn hwn a’i fagu imi, ac fe roddaf finnau dâl iti.” Felly cymerodd y wraig y plentyn a’i fagu. Wedi i’r plentyn dyfu i fyny, aeth ag ef yn ôl at ferch Pharo. Mabwysiadodd hithau ef a’i enwi’n Moses, oherwydd iddi ddweud, “Tynnais ef allan o’r dŵr.”

1 Samuel 1. 20-28

Cafodd Elcana gyfathrach â’i wraig Hanna a chofiodd yr ARGLWYDD hi. Beichiogodd Hanna, ac ymhen amser geni mab a’i alw’n Samuel, oherwydd: “Gan yr ARGLWYDD y gofynnais amdano.” Aeth y gŵr Elcana a’i holl deulu i offrymu ei aberth blynyddol i’r ARGLWYDD, ac i dalu adduned. Nid aeth Hanna, ond dywedodd wrth ei gŵr, “Cyn gynted ag y bydd y bachgen wedi ei ddiddyfnu, af ag ef i ymddangos gerbron yr ARGLWYDD, a chaiff aros yno am byth.” Dywedodd ei gŵr Elcana wrthi, “Gwna’r hyn sydd orau yn d’olwg; aros nes y byddi wedi ei ddiddyfnu, ond bydded i’r ARGLWYDD gyflawni d’addewid.” Felly arhosodd y wraig gartref a magu ei phlentyn nes ei ddiddyfnu. Wedi iddi ei ddiddyfnu, aeth ag ef i fyny gyda hi a chymryd ych teirblwydd ac effa o flawd a chostrel o win. Daeth ag ef yn fachgen ifanc i dŷ’r ARGLWYDD yn Seilo. Wedi iddynt ladd yr ych, daethant â’r llanc at Eli, a dywedodd hi, “Henffych well, syr! Myfi yw’r wraig oedd yn sefyll yma yn d’ymyl yn gweddïo ar yr ARGLWYDD. Am y bachgen hwn yr oeddwn yn gweddïo, a rhoddodd yr ARGLWYDD imi’r hyn a ofynnais ganddo. Yr wyf finnau’n ei fenthyg i’r ARGLWYDD am ei oes. Un wedi ei fenthyg i’r ARGLWYDD yw.” Ymgrymasant yno o flaen yr ARGLWYDD.

Salm 34. 11-20 neu 127. 1-4

Testun Beiblaidd

Salm 34. 11-20

Dewch, blant, gwrandewch arnaf, dysgaf ichwi ofn yr ARGLWYDD. Pwy ohonoch sy’n dymuno bywyd ac a garai fyw’n hir i fwynhau daioni? Cadw dy dafod rhag drygioni a’th wefusau rhag llefaru celwydd. Tro oddi wrth ddrygioni a gwna dda, ceisia heddwch a’i ddilyn. Y mae llygaid yr ARGLWYDD ar y cyfiawn, a’i glustiau’n agored i’w cri. Y mae wyneb yr ARGLWYDD yn erbyn y rhai sy’n gwneud drwg, i ddileu eu coffa o’r ddaear. Pan waedda’r cyfiawn am gymorth, fe glyw’r ARGLWYDD a’u gwaredu o’u holl gyfyngderau. Y mae’r ARGLWYDD yn agos at y drylliedig o galon ac yn gwaredu’r briwedig o ysbryd. Llawer o adfyd a gaiff y cyfiawn, ond gwareda’r ARGLWYDD ef o’r cyfan. Ceidw ei holl esgyrn, ac ni thorrir yr un ohonynt.

Salm 127. 1-4

Os nad yw’r ARGLWYDD yn adeiladu’r tŷ, y mae ei adeiladwyr yn gweithio’n ofer. Os nad yw’r ARGLWYDD yn gwylio’r ddinas, y mae’r gwylwyr yn effro’n ofer. Yn ofer y codwch yn fore, a mynd yn hwyr i orffwyso, a llafurio am y bwyd a fwytewch; oherwydd mae ef yn rhoi i’w anwylyd pan yw’n cysgu. Wele, etifeddiaeth oddi wrth yr ARGLWYDD yw meibion, a gwobr yw ffrwyth y groth. Fel saethau yn llaw rhyfelwr yw meibion ieuenctid dyn.

2 Corinthiaid 1. 3-7 neu Colosiaid 3. 12-17

2 Corinthiaid 1. 3-7

Bendigedig fyddo Duw a Thad ein Harglwydd Iesu Grist, y Tad sy’n trugarhau a’r Duw sy’n rhoi pob diddanwch. Y mae’n ein diddanu ym mhob gorthrymder, er mwyn i ninnau, trwy’r diddanwch a gawn ganddo ef, allu diddanu’r rhai sydd dan bob math o orthrymder. Oherwydd fel y mae dioddefiadau Crist yn gorlifo hyd atom ni, felly hefyd trwy Grist y mae ein diddanwch yn gorlifo. Os gorthrymir ni, er mwyn eich diddanwch chwi a’ch iachawdwriaeth y mae hynny; neu os diddenir ni, er mwyn eich diddanwch chwi y mae hynny hefyd, i’ch nerthu i ymgynnal dan yr un dioddefiadau ag yr ydym ni yn eu dioddef. Y mae sail sicr i’n gobaith amdanoch, oherwydd fe wyddom fod i chwi gyfran yn y diddanwch yn union fel y mae gennych gyfran yn y dioddefiadau.

Colosiaid 3. 12-17

Am hynny, fel etholedigion Duw, sanctaidd ac annwyl, gwisgwch am-danoch dynerwch calon, caredigrwydd, gostyngeiddrwydd, addfwynder ac amynedd. Goddefwch eich gilydd, a maddeuwch i’ch gilydd os bydd gan rywun gŵyn yn erbyn rhywun arall; fel y maddeuodd yr Arglwydd i chwi, felly gwnewch chwithau. Tros y rhain i gyd gwisgwch gariad, sy’n rhwymyn perffeithrwydd. Bydded i dangnefedd Crist lywodraethu yn eich calonnau; i hyn y cawsoch eich galw, yn un corff. A byddwch yn ddiolchgar. Bydded i air Crist breswylio ynoch yn ei gyfoeth. Dysgwch a rhybuddiwch eich gilydd gyda phob doethineb. Â chalonnau diolchgar canwch i Dduw salmau ac emynau a chaniadau ysbrydol. Beth bynnag yr ydych yn ei wneud, ar air neu ar weithred, gwnewch bopeth yn enw yr Arglwydd Iesu, gan roi diolch i Dduw, y Tad, drwyddo ef.

Luc 2. 33-35 neu Ioan 19. 25-27

Luc 2. 33-35

Yr oedd ei dad a’i fam yn rhyfeddu at y pethau oedd yn cael eu dweud amdano. Yna bendithiodd Simeon hwy, a dywedodd wrth Fair ei fam, “Wele, gosodwyd hwn er cwymp a chyfodiad llawer yn Israel, ac i fod yn arwydd a wrthwynebir; a thithau, trywenir dy enaid di gan gleddyf; felly y datguddir meddyliau calonnau lawer.”

Ioan 19. 25-27

Ond yn ymyl croes Iesu yr oedd ei fam ef yn sefyll gyda’i chwaer, Mair gwraig Clopas, a Mair Magdalen. Pan welodd Iesu ei fam, felly, a’r disgybl yr oedd yn ei garu yn sefyll yn ei hymyl, meddai wrth ei fam, “Wraig, dyma dy fab di.” Yna dywedodd wrth y disgybl, “Dyma dy fam di.” Ac o’r awr honno, cymerodd y disgybl hi i mewn i’w gartref.